Chẩn đoán và xử trí rách cổ tử cung

1. Chẩn đoán rách cổ tử cung

– Việc kiểm tra cổ tử cung không có yêu cầu làm cho mọi cuộc đẻ, nhưng có hai chỉ định phải làm:
– Những trường hợp có nguy cơ cao về rách cổ tử cung: sau forceps, giác hút.
– Những trường hợp chảy máu sau đẻ mà tử cung vẫn co tôt hoặc đã kiểm soát tử cung, máu ra đỏ tươi.

* Có hai cách khám:

a. Khám bằng hai ngón tay

– Dùng ngón 2 và 3 của tay thuận để tìm mép trước cổ tử cung nếu khó có thể tìm thấy mép sau. Sau đó đi lần 360° quanh mép cổ tử cung để kiểm tra nếu lành thì cảm giác liên tục, nếu rách thì cảm giác có khuyết.
– Nếu khám bằng hai ngón tay và không thấy rách cũng như không chảy máu thì không cần khám dụng cụ.

b. Khám bằng dụng cụ

– Chuẩn bị: yêu cầu mọi nơi đỡ đẻ đều phải có một bộ kiểm tra cổ tử cung gồm:
+ Hai kẹp dài sát khuẩn, 1 dùng ngoài, 1 dùng sát khuẩn trong âm đạo – cô tử cung.
+ Hai van âm đạo dài và to bản để nâng cao thành trước và sau âm đạo, giúp quan sát cổ tử cung.
+ Hai kẹp hình tim dài 28cm để cặp mép cổ tử cung. Ngoài dụng cụ phải có người phụ và nguồn sáng tốt

– Tiến hành:

+ Sát khuẩn âm hộ
+ Trải vải: hai bên đùi, dưới mông và trên bụng
+ Đặt van sau, sau đó đặt van trước, giao cho người phụ giữ đẻ nâng hai thành âm đạo.
– Có nguồn ánh sáng rọi tốt và vùng khám.
– Tìm cổ tử cung – kẹp vị trí quan sát được đầu tiên. Kẹp với lực nhẹ, không kẹp mạnh làm tổn hại cổ tử cun?. Dùng một kẹp hình tim thứ hai kẹp sát và cứ thế đổi vị trí giữa hai kẹp để tới 360° – khắp cổ tử cung – chỗ nào khuyết hình chữ V lộn ngược là có rách.

2. Xử trí rách cố tử cung

– Về nguyên tắc có chảy máu là phải khâu ngay. Nếu không chảy máu cũng nên khâu vì đó là cách đề phòng lộ tuyến cổ tử cung và còn có ý kiến là phòng ung thư cổ tử cung (thống kê cho thấy ở phụ nữ không đẻ rất ít người bị ung thư cổ tử cung so vối phụ nữ có đẻ).
– Nên sử dụng gây tê vùng
– Dùng 2 kẹp hình tim kẹp hai bên mép rách. Khâu mũi đầu phía trong đỉnh chữ V ngược để đảm bảo cầm máu tốt – – Sau đó lần lượt khâu từ trong ra, mũi cuối dừng lại ở mép ngoài cổ tử cung, cắt chỉ và kiểm tra không chảy máu là thủ thuật khâu rách cô tử cung đã hoàn thành.
– Cũng có ý kiến khâu mũi đầu từ mép ngoài vì dễ thấy, dễ tiếp cận sau đó dùng mũi ấy làm lực kéo đê đi vào sau khâu nốt chỗ rách. Cách này có nhược điểm là dễ kéo rách cô tử cung ở chỗ khâu và khó tìm đỉnh chỗ rách để có thể cầm máu tốt.

– Trong những trường hợp khâu sâu trong âm đạo trước khi lấy van âm đạo ra phải kiểm tra có sót gạc trong âm đạo không.

– Nếu không có phương tiện khâu hoặc không có đủ kỹ năng khâu sâu thì dùng kẹp hình tim kẹp hai mép rách (đủ đê cầm máu) rồi chuyển tuyến. Chèn gạc không có tác dụng cầm máu trong rách cổ tử cung.