TÌM HIỂU VỀ AMINOGLYCOSIDE

Aminoglycoside được sử dụng trong điều trị các nhiễm khuẩn nặng do trực khuẩn Gram (-) hiếu khí. Tuy nhiên, lợi ích trên lâm sàng của nhóm kháng sinh này bị hạn chế bởi độc tính của chúng.

Thuật ngữ “Aminoglycoside” bắt nguồn từ cấu trúc của thuốc – 2 phân từ đường amino gắn với phân tử đường 6 cạnh ở trung tâm qua các cầu nối glycoside. Aminoglycoside có nguồn gốc từ các loài Streptomyces (kết thúc
bằng đuôi – mycin) hoặc các loài Micromonospora ( kết thúc bằng đuôi -micin)

A. Cơ chế tác dụng:

Aminoglycoside xâm nhập tế bào vi khuẩn nhờ khuyến tán qua các kênh porin trên màng tế bào. Các loại vi khuẩn này cũng có các hệ vận chuyển phụ thuộc oxy (oxygen – dependent systems) giúp đưa thuốc qua màng tế bào chất. Vào bên trong tế bào, thuốc gắn lên các tiểu đơn vị 30S của ribosome, ngăn chặn quá trình lắp ráp giữa các bộ phận của bộ máy ribosome và/hoặc làm cho tiểu đơn vị 30S đọc sai mã di truyền. Các kháng sinh ức chế tổng hợp protein thường là kháng sinh kìm khuẩn, tuy nhiên nhóm Aminoglycoside là trường hợp duy nhất có tác dụng diệt khuẩn. Tác dụng diệt khuẩn của Aminoglycoside phụ thuộc nồng độ thuốc; điều này có nghĩa là tác dụng của thuốc phụ thuộc vào nồng độ cực đại (Cmax) của thuốc đạt được và nồng độ này phải cao hơn nồng độ ức chế tối thiểu (MIC). Đối với nhóm kháng sinh này, Cmax mục tiêu là khoảng 8 lần MIC. Aminoglycosidecòn có tác dụng hậu kháng sinh (PEA), thuốc vẫn còn tác dụng kháng khuẩn sau khi nồng độ rơi xuống dưới MIC. Sử dụng liều càng lớn, thời gian PEA càng dài. Vì những đặc tính trên, kéo dài khoảng cách giữa các lần dùng thuốc (sử dụng liều cao lần duy nhất trong ngày) thường được dùng hơn là chia thành nhiều liều nhỏ trong ngày. Điều này không chỉ tăng tính thuận tiện mà còn hạn chế độc tính trên thận của thuốc.

B. Phổ kháng khuẩn:

Aminoglycoside chủ yếu tác dụng trên các trực khuẩn Gram (-) hiếu khí, bao gồm cả các chủng đa kháng Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae và Enterobacter sp. Aminoglycoside thường phối hợp với β-Lactam để tạo ra tác dụng hiệp đồng, đặc biệt trong điều trị viêm nội tâm mạc do Enterococcus faecalis và Enterococcus faecium. Vài ứng dụng điều trị phổ biến của 4 aminoglycoside thường gặp nhất: Amikacin, Gentamicin, Tobramycin, Streptomycin được trình bày trong