Chăm sóc sản phụ trong giai đoạn sổ rau

Trong một cuộc đẻ thường, giai đoạn sổ rau là giai đoạn có thể xảy ra các biến chứng, đặc biệt là nguy cơ chảy máu cao. Vì vậy, người hộ sinh cần theo dõi và chăm sóc sản phụ chu đáo để tránh các tai biến có thể xảy ra.

1. Nhận định

– Dấu hiệu rau bong
– Sổ rau thường: (không có các phần ghi ở bất thường)
– Sổ rau bất thường: Ra máu, thời gian kéo dài, phải can thiệp (bóc rau…)
– Tình trạng sức khỏe của mẹ

2. Chẩn đoán/Các vấn đề cần chăm sóc

– Chảy máu trong thời kỳ bong rau
– Kéo dài thời gian bong rau
– Đỡ và kiểm tra rau
– Sót rau
– Chảy máu sau sổ rau
– Mức độ chảy máu

3. Lập kế hoạch chăm sóc.

a. Theo dõi các dấu hiệu sống của người mẹ ngay sau sổ thai và sau sổ rau (tiếp đó xem phần theo dõi ngay sau đẻ)
b. Quan sát các dấu hiệu bong rau
– Đo chiểu cao tử cung ngay sau đẻ (chiều cao ban đầu)
+ Khi rau đang bong, chiểu cao tử cũng sẽ tăng
+ Khi rau sắp sổ, chiều cao tử cung thấp hơn
– Hướng dẫn sản phụ rặn và nín rặn. Khi nín rặn dây rốn không bị kéo vào là rau đã bong.
– Làm nghiệm pháp bong rau: ấn tay sâu trên mu, dây rốn không bị kéo vào là đỡ rau được
c. Chọn cách đỡ rau
– Đỡ tự nhiên
– Đỡ nhân tạo (xem bài bóc rau)
– Đỡ tích cực (xem bài đỡ tích cực)
d. Có đủ phương tiện đ ể kiểm tra rau sau đẻ: khay men, thước đo, cân
e. Cần lưu giữ bánh rau, phải có hộp đựng đề tên người sinh để gửi xét nghiệm giải phẫu bệnh lý, không cần lưu giữ phải có kế hoạch xử lý (chôn hoặc đốt).
f. Làm vệ sinh bộ phận sinh dục ngoài. Đóng băng vệ sinh sạch, theo dõi co hồi tử cung, ra máu, thể trạng (dấu hiệu bất thường sóm nhất là mạch nhanh lên…)
g. Thực hiện k ế hoạch chăm sóc
– Theo dõi dấu hiệu sống: nên có người phụ giúp vì trong lúc này người hộ sinh phải khẩn trương chăm sóc bé rồi đỡ rau.
– Làm nghiệm pháp bong rau nếu đỡ rau theo cách cổ điển
– Nếu đỡ rau theo phương pháp tích cực, cần có sẵn bơm, kim tiêm, Oxytoxin tiêm bắp khi thai sổ đến vai (xem bài đỡ rau tích cực)
– Kiểm tra rau ngay sau đỡ: dây rốn, màng rau, múi rau.
+ Nếu rau thiếu: xem có cần kiểm soát tử cung
+ Nếu rau đủ: Làm vệ sinh, đóng băng sạch, theo dõi chảy máu thòi kỳ sổ rau trong 2 giờ, giờ đầu lõphút/1 lần, giò thứ hai 30 phút/1 lần sau đó 1 giờ 1 lần đến giờ thứ sáu.

4. Đánh giá

– Đối vối đẻ thường, giai đoạn sổ rau là quan trọng nhất đôi vói tính mệnh người mẹ.
– Với sổ rau thường: Đánh giá theo việc thực hiện qui trình chăm sóc, qui trình kỹ thuật
– Với sổ rau bất thường: Phát hiện, chuyển hoặc xin ý kiên bác sỹ kịp thời
– Dựa vào bằng chứng (qua thực tế đỡ rau) tìm ra được kinh nghiệm tốt nhất: giảm tỷ lệ sót rau, giảm băng huyết, giảm tỷ lệ kiêm soát tử cung đến mức tối ưu.